Phóng viên: Xin đồng chí Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm đánh giá khái quát những kết quả hoạt động khoa học và công nghệ của Ủy ban Dân tộc trong năm 2012? 

Đồng chí Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Phan Văn Hùng: Nhìn lại công tác khoa học và công nghệ của Ủy ban Dân tộc năm 2012, tôi có thể nêu khái quát 4 điểm nổi bật như sau: 

Một là, hoạt động khoa học và công nghệ ngày càng gắn với nhiệm vụ chính trị của Ủy ban Dân tộc.

Các đề tài, dự án năm 2012 đã tập trung vào làm rõ luận cứ, cơ sở khoa học phục vụ các đề án “Chiến lược công tác dân tộc” trình Bộ Chính trị, “Xây dựng bộ cơ sở dữ liệu về các dân tộc thiểu số Việt Nam” và “Xác định thành thành phần các dân tộc, xây dựng bảng danh mục thành phần các dân tộc Việt Nam”; nghiên cứu cơ sở khoa học của các chỉ tiêu về trình độ phát triển các dân tộc thiểu số phục vụ xây dựng Chỉ tiêu thống kê ngành công tác dân tộc; điều tra thực trạng đời sống đồng bào dân tộc sống ở vùng cao núi đá phục vụ cho việc xây dựng đề án chính sách đặc thù đối với vùng núi đá, vùng chịu ảnh hưởng của thiên tai… 

Trong năm 2012, Viện Dân tộc tham gia đấu thầu, tuyển chọn, được Hội đồng Khoa học cấp Nhà nước, Hội đồng Lý luận Trung ương và Bộ Khoa học và Công nghệ chọn, giao làm chủ trì 2 đề tài cấp Nhà nước: “Những vấn đề mới trong quan hệ dân tộc và định hướng hoàn thiện chính sách dân tộc ở nước ta” và “Nghiên cứu khả năng ứng phó với thiên tai và đề xuất giải pháp tổng thể nâng cao năng lực phòng tránh của cộng đồng các dân tộc thiểu số tại chỗ ở Tây Nguyên”. Đây là lần đầu tiên Ủy ban Dân tộc được giao làm chủ trì các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước, nhằm làm rõ, giải đáp các vấn đề, đề xuất các kiến nghị, giải pháp cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Chính phủ, về đổi mới chính sách dân tộc trong thời gian tới. 

Hai là, đẩy mạnh hợp tác về hoạt động khoa học và công nghệ

Đồng chí Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đã ký Chương trình Phối hợp công tác đến năm 2020 với Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ. Đây là lần đầu tiên Ủy ban Dân tộc và Bộ Khoa học và Công nghệ thống nhất, ký kết Chương trình phối hợp công tác và Kế hoạch triển khai cụ thể, nhằm đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao các tiến bộ khoa học và khoa học và công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo trên toàn địa bàn vùng dân tộc và miền núi. Căn cứ vào Chương trình phối hợp 2 cơ quan sẽ chỉ đạo các đơn vị trực thuộc ký kết và thực hiện các chương trình, đề án, dự án,...cụ thể ở các địa phương vùng dân tộc và miền núi. 

Ba là, rà soát, ban hành các văn bản qui định, đưa hoạt động khoa học và công nghệ của Ủy ban Dân tộc đi vào nền nếp

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đã ký ban hành các văn bản như: Quyết định thành lập Hội đồng khoa học của Ủy ban Dân tộc nhiệm kỳ 2012-2016 và ban hành một số văn bản mới về quản lý khoa học và công nghệ như: Quy chế làm việc của Hội đồng Khoa học, Thông tư Quản lý hoạt động Khoa học và Công nghệ của Ủy ban Dân tộc, với nhiều nội dung mới, làm cơ sở pháp lý trong quá trình quản lý khoa học và công nghệ của Ủy ban Dân tộc. 

Bốn là, đổi mới cơ chế quản lý hoạt động khoa học và công nghệ theo hướng thiết thực, hiệu quả

Năm 2012, Ủy ban Dân tộc thực hiện một số qui định mới về quản lý hoạt động khoa học và công nghệ như: Để nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học các chủ nhiệm đề tài, dự án phải công bố ít nhất 1 bài báo trên tạp chí khoa học; trước khi nghiệm thu phải đăng toàn văn kết quả nghiên cứu trên Trang tin điện tử của Ủy ban Dân tộc (www.cema.gov.vn) và sau nghiệm thu chính thức, các chủ nhiệm đề tài, dự án phải có bản kiến nghị gửi Lãnh đạo Ủy ban Dân tộc và các vụ liên quan.

Tóm lại, công tác khoa học và công nghệ của Ủy ban Dân tộc năm qua đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Các đề tài, dự án nghiên cứu, điều tra gắn với nhiệm vụ chính trị của Ủy ban, công tác quản lý khoa học bước đầu được đổi mới theo hướng thiết thực, hiệu quả, phù hợp với các qui định mới của nhà nước. 

Phóng viên: Xin đồng chí cho biết các nhiệm vụ của hoạt động khoa học và công nghệ của Ủy ban Dân tộc năm 2013? 

Đồng chí Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Phan Văn Hùng: Phương hướng của hoạt động khoa học và công nghệ của Ủy ban Dân tộc trong năm 2013 là: Cần tiếp tục phát huy những ưu điểm, kết quả đã đạt được, kiên quyết khắc phục những hạn chế, yếu kém, tiếp tục đổi mới hoạt động khoa học và công nghệ theo hướng thiết thực phục vụ tốt các nhiệm vụ chính trị của Ủy ban Dân tộc. Trong đó, cần tập trung làm tốt một số nhiệm vụ chủ yếu sau đây:

- Tổ chức thực hiện có chất lượng, hiệu quả các đề tài nghiên cứu khoa học, phục vụ công tác dân tộc, chính sách dân tộc và nhiệm vụ chính trị của Ủy ban: Triển khai thực hiện các đề tài cấp Bộ, đã được Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban giao trong kế hoạch năm 2013: Nghiên cứu tổng kết những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước về công tác dân tộc sau 25 năm đổi mới, đề xuất quan điểm, định hướng, giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động quản lý nhà nước về công tác dân tộc trong giai đoạn mới; Tư tưởng Hồ Chí Minh về các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển và Nghiên cứu thực trạng, đề xuất các giải pháp giảm nghèo bền vững cho đồng bào dân tộc khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam bộ,... 

Tiếp tục nghiên cứu các đề tài, dự án trong đề án “Xây dựng bộ cơ sở dữ liệu về các dân tộc thiểu số” và “Xác định thành phần dân tộc, xây dựng bảng danh mục thành phần các dân tộc ở Việt Nam”. Hoàn thiện và trình Thủ tướng Chính phủ đề án “Tổng điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số”. 

Thực hiện có hiệu quả 2 đề tài cấp Nhà nước, xây dựng báo cáo khoa học giữa kỳ, kịp thời cung cấp luận cứ khoa học cho Hội đồng Lý luận Trung ương báo cáo Bộ Chính trị các kiến nghị, giải phápnhằm đổi mới chính sách dân tộc, giải quyết các vấn đề vùng dân tộc đang đặt ra. 

- Tiếp tục mở rộng hợp tác về khoa học và công nghệ: Triển khai các nội dung trong Chương trình Phối hợp công tác đã ký với Bộ Khoa học và Công nghệ. Hợp tác với các cá nhân, tổ chức nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước, nhằm nghiên cứu, tư vấn, phản biện xây dựng và thực hiện chính sách dân tộc. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và công nghệ phục vụ công tác dân tộc. 

- Đẩy mạnh các hoạt động thông tin khoa học và công nghệ: Nhằm chuyển tải những kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ đến với người dân, cán bộ quản lý các cấp, những cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về công tác dân tộc. 

- Tiếp tục đổi mới công tác quản lý, nâng cao chất lượng hoạt động khoa học và công nghệ: Khẩn trương khắc phục ngay tình trạng chậm thẩm định, phê duyệt và cấp kinh phí triển khai các đề tài, dự án. Ngay trong quí I, năm 2013, cơ quan quản lý khoa học khẩn trương hoàn tất các thủ tục thẩm định, phê duyệt thuyết minh các đề tài, dự án để triển khai theo kế hoạch đã được Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc phê duyệt. 

Trong hoạt động bảo vệ môi trường, Ủy ban Dân tộc không tổ chức các hội thảo, tập huấn chung chung, thay vào đó là các hoạt động nâng cao năng lực, xây dựng các mô hình cải thiện vệ sinh môi trường nông thôn vùng đặc biệt khó khăn, để tổng kết và đề xuất chính sách, nhân rộng. 

Tăng cường các hoạt động tham mưu, tư vấn, phản biện trong quá trình xây dựng và thực hiện chính sách, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc. 

Nhân dịp xuân mới Quí Tỵ, thay mặt Lãnh đạo Ủy ban Dân tộc tôi xin gửi đến các nhà khoa học và bạn đọc những lời chúc tốt đẹp nhất; hy vọng công tác khoa học và công nghệ của Ủy ban Dân tộc đạt được nhiều thành tựu hơn nữa, thiết thực góp phần vào thành công chung của công tác dân tộc, vì sự nghiệp phát triển các dân tộc Việt Nam. 

Phóng viên: Xin cảm ơn Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm./.